Incoterm là gì? Những điều cần biết về Incoterm

Việc hiểu khái niệm Incoterms là gì được xem là bước căn bản với những ai sống và làm trong lĩnh vực xuất nhập khẩu hàng hoá. Có thể nhiều người đã từng tiếp xúc và thấy khái niệm này quen thuộc, tuy nhiên hiểu được và ứng dụng thuần thục Incoterms trong công việc thì là chuyện khác. Trong bài viết này, Đức Transport sẽ nêu và diễn giải lại khái niệm về Incoterms một cách khái quát các điều kiện cơ bản, cùng các điểm cần chú ý khi áp dụng các điều kiện của Incoterms trong giao dịch ngoại thương. 

Incoterms là gì?

Incoterms là từ viết tắt của cụm từ tiếng Anh: International Commerce Terms. Đây tập hợp những điều khoản thương mại quốc tế nói đến trách nhiệm của mỗi bên trong giao dịch ngoại thương. 

Incoterms là những thoả thuận thương mại quốc tế được tiêu chuẩn hoá và đã được nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới thừa nhận và sử dụng phổ biến. Nội dung chủ yếu của những điều khoản trên phải nói tới 2 điểm quan trọng: 

• Trách nhiệm của bên mua khi bên bán đến đâu 
• Điểm chuyển trách nhiệm, chi phí và rủi ro từ người bán sang bên mua 

Chúng ta cần biết rằng tất cả những giao dịch do Incoterms thực hiện phải trên phạm vi thương mại quốc tế, mà không phải là những giao dịch trong nước. Đây cũng là lý do vì sao Incoterms có sự ảnh hưởng lớn đối với những giao dịch nhập khẩu. 

Incoterms được phòng Thương mại Quốc tế (International Chamber of Commerce – ICC) phát hành. Hiện bộ quy tắc đã được phát hành ra nhiều thứ tiếng, thông dụng nhất là Tiếng Anh. Bạn cũng có thể tham khảo Incoterms tiếng Việt của nhà xuất bản Thông tin và truyền thông, bản 2000, 2010, hay 2020. 

Chẳng hạn, bộ điều kiện Incoterm 2010 gồm có 11 điều được phân làm 4 nhóm E, F, C và D, với tên gọi như sau: 

• Nhóm E – 1 điều khoản: ExW (Ex Works) giao hàng tại xưởng
• Nhóm F – 4 điều khoản: gồm FOB (Free On Board), FCA (Free Carrier), FAS (Free Alongside)
• Nhóm C – 3 điều khoản: gồm CFR (Cost and Freight), CIF (Cost Insurance and Freight), CPT (Carriage Paid To), CIP (Cost Insurance Paid to)
• Nhóm D – 3 điều khoản: DAT (Delivered at Terminal), DAP (Delivered at Place), DDP (Delivered Duty Paid)

Trong 11 điều kiện trên cần lưu ý có 4 điều kiện chỉ áp dụng cho vận tải biển và thủy nội địa (FAS, FOB, CFR, CIF). 7 điều kiện còn lại có thể áp dụng cho mọi phương thức vận tải: đường bộ, đường sắt, đường biển, đường hàng không.

 

Mục đích của Incoterms

Mục đích chính của Incoterms là nhằm phổ biến các nguyên tắc thương mại phổ biến trong ngoại thương. Theo đó, phân chia rõ ràng trách nhiệm, chi phí, và thời gian trong việc chuyển hàng hoá giữa người bán sang người mua. Nhờ vậy các bên sẽ có một cách hiểu chung, ngăn ngừa hoặc hạn chế các tranh chấp nảy sinh khi các bên có một cách hiểu khác nhau đối với một số quyền lợi và trách nhiệm cụ thể của nhau. 

Vậy có thể tóm lược 3 mục tiêu của Incoterms là: 

• Giải thích các điều kiện thương mại quốc tế 
• Phân chia trách nhiệm và chi phí, lợi ích của người mua và bán 
• Giảm thiểu xung đột và rủi ro do hiểu sai 

Giả sử nếu không có những điều khoản Incoterms trên thì hai bên mua sẽ phải thương lượng các điều khoản mới và như thế nội dung hợp đồng sẽ trở nên phức tạp và tốn thêm thời gian thương thuyết. Thay vì thế, Incoterms quy định sẵn một bộ các quy tắc và kiểu theo block có sẵn với chi tiết kèm theo. Khi đã chọn lựa chấp nhận áp dụng quy tắc ấy, tức là coi như đã “tích hợp” được nội dung của quy tắc ấy vào hợp đồng, không cần bàn luận nhiều nữa mà vẫn có sự đồng thuận cao nhất (dĩ nhiên, không phải vì yếu nghiệp vụ thì miễn bàn luận) . 

Những đặc điểm cần lưu ý của Incoterms

Vừa rồi là khái niệm Incoterms là gì, chúng ta cùng tìm hiểu các đặc điểm cần lưu ý về Incoterms nhé.

Incoterms không mang tính bắt buộc

Các bạn cần lưu ý rằng Incoterms không phải là thị trường, do đó các quy tắc đưa ra không có tính ràng buộc. Đó là nhưng tập quán thương mại nhiều hơn là các quy tắc bắt buộc phải tuân theo trong mọi tình huống. Nghĩa là bạn có thể sử dụng các quy tắc trong Incoterms như là quy tắc tham khảo đối với hoạt động thương mại quốc tế. 

Chỉ khi bên bán và bên mua thống nhất áp dụng quy tắc trước đó trong Incoterms và đưa vào trong bản hợp đồng mới thì lúc đó nội dung của quy tắc áp dụng mới mang tính pháp lý. Một khi đã được thống nhất sử dụng, mỗi bên đều phải có nghĩa vụ và trách nhiệm với các quy tắc áp dụng. 

Có nhiều phiên bản cùng tồn tại

Incoterms có nhiều phiên bản, miễn là những phiên bản sau không phủ định tính pháp lý của những phiên bản trước đó. Điều này đòi hỏi khi dùng Incoterms trong giao dịch thương mại quốc tế, các bạn cần ghi rõ chi tiết các phiên bản do mình sử dụng. Có như vậy các bên liên quan mới có thể thông hiểu, so sánh, xác nhận, và ràng buộc trách nhiệm. 

Các phiên bản của Incoterms ban hành sau các năm: 1936 và 1953 (được thay đổi giữa năm 1967 và 1976) , 1980, 1990, 2000, và 2010. Bạn có thể xem nội dung Bảng tóm tắt sửa đổi các phiên bản Incoterms 

Trong quá trình làm việc đã nhiều năm, tôi thấy một vài bạn đã không nhắc đến phiên bản Incoterms đang dùng trong quá trình làm hợp đồng. Điều này nếu không được điều chỉnh kịp thời, thì sẽ gây ra không ít khó khăn cho quá trình kiểm tra và xác định tính pháp lý của những nội dung trong hợp đồng. 

Chỉ xác định thời điểm di chuyển rủi ro hàng hóa

Các quy tắc của Incoterms chỉ được sử dụng khi quy định thời điểm chuyển giao tài sản, nghĩa vụ và chi phí từ người mua đến người bán. 

Những nội dung cụ thể như thời điểm chuyển giao quyền sở hữu rủi ro, hay các thiệt hại có thể có khi vi phạm hợp đồng lại không được nhắc đến, hoặc không được quy định trong Incoterms. Vì thế, ở những điểm quan trọng của hợp đồng, các vấn đề trên cần được quy định cụ thể. 

Mất hiệu luật trước luật địa phương

Nhiều người mới làm xuất nhập khẩu dựa trên những quy định trong Incoterms mà quên đi các luật lệ của nước hay vùng lãnh thổ tham gia giao dịch. Có thể do những bạn mới làm không hiểu được bản chất của Incoterms hoặc do thiếu hiểu biết nên không linh hoạt trong cách vận dụng. 

Cần lưu ý rằng những điều kiện trong Incoterms có thể sẽ hết hiệu lực nếu mâu thuẫn với luật địa phương. Do đó, mỗi bên cần hiểu và phải áp dụng luật địa phương trong quá trình ký kết và thực hiện hợp đồng mua bán. 

Giữ nguyên bản chất điều kiện cơ sở giao hàng

Khi vận dụng những quy tắc trong Incoterms, chúng ta cần hiểu rõ bản chất điều kiện cơ sở giao hàng, và cũng cần phân định rõ ràng điều kiện này với quyền lợi và trách nhiệm cụ thể của mỗi bên theo hợp đồng. Bởi lẽ, tuỳ theo thế mạnh yếu mà các bên sẽ thương lượng làm tăng lên hoặc giảm nhẹ nghĩa vụ và trách nhiệm của mình. Tuy nhiên trong quá trình thương lượng như vậy, hai bên cần bảo đảm không được làm thay đổi bản chất điều kiện cơ sở giao hàng. 

Quy tắc mang tính bao quát

Các quy tắc trong Incoterms chủ yếu hướng vào các quy định chung có liên quan trong hoạt động giao nhận hàng hoá. Còn các vấn đề cụ thể như giá hàng, phương thức thanh toán hay những quy định về giao hàng, lưu kho bãi. .. lại hầu như không quy định trong Incoterms, và do vậy không có hướng dẫn rõ ràng và chi tiết trong hợp đồng. 

Incoterms không đem lại nhiều hiệu quả thiết thực đối với những hoạt động giao thương có tính chất toàn cầu. Nó cung cấp cho bên mua và bên bán các quy tắc có thể hiểu và sử dụng có hiệu quả để đàm phán và ký kết hợp đồng. Tuy nhiên, như đã đề cập, việc hiểu rõ Incoterms là như thế nào là vô cùng quan trọng mà không ảnh hưởng đến việc ký kết và thực thi thoả thuận thương mại quốc tế. 

Đức Transport xin kết bài viết và hy vọng đã giúp bạn biết rõ thêm Incoterms là gì và như thế nào. Đức Transport chuyên cung cấp dịch vụ giao nhận vận tải quốc tế và các dịch vụ trong thông quan hàng hoá xuất nhập khẩu. Rất vui được kết nối và hỗ trợ các bạn.